تغییرات دنیای مجازی؛ آیا به آخر عصر رسانه‌های اجتماعی نزدیک می‌شویم؟ 

اگرچه سال‌های بسیاری از وجود فیسبوک می‌گذرد، اما این پلتفرم و دیگر شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی تا این مدت در مرکز دقت می باشند و درآمدزایی بالایی دارند. متا، شرکت مادر فیسبوک، اینستاگرام و واتس‌اپ، برچسب قیمت ۱.۲ تریلیون دلاری را روی خود می‌بیند و این چنین در گزارشی از درآمد ۴۰.۱۱ میلیارد دلاری خود در سه‌ماهه انتهایی سال میلادی قبل خبر داد. اما چندی قبل، مارک زاکربرگ، مؤسس این شبکه اجتماعی، توسط سناتورهای آمریکایی به‌علت انتشار کردن مطالب زیان اور در پلتفرم‌های تحت‌نظر او، مورد انتقاد شدید قرار گرفت؛ تا جایی که وی شخصاً از صدمه‌دیدگان و خانواده‌های آن‌ها در دادگاه عذرخواهی کرد. با وجود انتقادهای واردشده، شبکه‌های اجتماعی دستخوش تغییرات بنیادینی شده‌اند که کمتر مورد دقت قرار می‌گیرند. 

چیزی که سوشال‌مدیا را به محیطی دلنشین برای کاربران تبدیل می‌کرد، ترکیب تعامل های شخصی با ارتباطات جمعی می بود. اما اکنون این‌گونه نیست و شبکه‌های‌ اجتماعی زیاد تر به تماشای چند ویدیو و ربط با دیگر افراد به ارسال مطلب محدود می‌بشود. این تغییرات پیامدهایی برای کاربران، پلتفرم‌ها و جامعه مخاطبین آن‌ها خواهد داشت. 

در‌حال‌حاضر، فیسبوک بیشتر از ۳ میلیارد کاربر دارد و همه شبکه‌های اجتماعی نیمی از منفعت گیری کاربران از تلفنهایشان در روز را به خود تعلق خواهند داد. از سال ۲۰۲۰ تا بحال، مخاطبین این پلتفرم‌ها ۴۰ درصد زمان بیشتری را صرف وجود در رسانه‌های اجتماعی می‌کنند و علاوه بر سرگرمی، در او گفت و گو‌های سیاسی (همانند کلاب‌هاوس) و او مباحثه‌های آنلاین نیز شرکت می‌کنند. با این تفاسیر، نتیجه می‌گیریم که شبکه‌های اجتماعی، نحوه توانایی مردم از اینترنت را رقم می‌زنند. 

نگاهی به شرایط جاری رسانه‌های اجتماعی

اکنون پلتفرم‌هایی همانند فیسبوک با الگو از برخی سیاست‌های تیک‌تاک، به‌جای گسترش ارتباطات اجتماعی مردم، نمایش کلیپ‌های ویدیویی را که توسط هوش مصنوعی بر پایه عادات تماشای فردی کاربران تنظیم شده‌اند، در برتری قرار خواهند داد. از طرفی دیگر، رغبت کاربران به تشکیل محتوا و بارگذاری پست‌‌ در حساب‌های شخصی‌شان افت یافته، برای مثال تعداد آمریکایی‌هایی که لحظات خوب‌شان را از طریق پست به اشتراک می‌گذاشتند، با افت ۱۲ درصدی از سال ۲۰۲۰ به ۲۸ درصد رسیده است. همین نوشته علتشده تا ناظر محدودشدن او گفت و گو‌ها و او گفت‌وگوی کاربران به کانال‌های ارتباطی بسته همانند واتس‌اپ و تلگرام باشیم.

شفافیت و امنیت داده‌ها، دیگر نوشته مهم در دنیای مجازی جاری است. پلتفرم X یا همان توییتر اسبق، علی‌رغم اظهار به‌اشتراک‌گذاری برخی کدها، دسترسی به تعداد بسیاری از داده‌های مربوط به پست‌ها را محدود کرده است. این چنین زیاد تر چت‌ها و گروه‌های خصوصی کاربران در مطلب‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی به‌طور کامل رمزگذاری می شوند. 

این اتفاق پیامد‌های متغیری دارد. برای مثال، فعالان سیاسی حاضر در این پلتفرم‌ها باید در نوع گفتن و لحن مطلب‌هایشان دقت بیشتری به‌خرج دهند و از طرفی نوجوانان با چت‌های خصوصی رمزنگاری‌شده، امنیت روانی بیشتری خواهند داشت. اما این نوشته را باید در نظر گرفت که کانال‌های مطلب‌رسان‌ها (همانند تلگرام و واتس‌اپ)، به‌علت نظارت کمتر نهادها روی آن‌ها، می‌توانند بستر مناسبی برای انتشار کردن اخبار نادرست و عمل های غیرقانونی باشند. به‌گفتن مثال، در سال ۲۰۱۹ و طی انتخابات ملی هند، برخی سیاستمداران این سرزمین از واتس‌اپ برای انتشار کردن اطلاعات نادرست منفعت گیری کرده‌اند، درحالی‌که انجام این چنین کاری در پلتفرم‌های گسترده‌تر همانند فیسبوک دشوارتر و احتمالا غیرممکن باشد. 

شبکه‌های اجتماعی همانند فیسبوک و اینستاگرام با به‌کارگیری الگوریتم‌های مبتنی بر حرکت، پست‌هایی خارج از محدوده جغرافیایی شما را نمایش خواهند داد و با جمع‌آوری محتواهای موردعلاقه‌تان از دیگر مناطق، بهترین ایده‌ها را در معرض عموم می‌گذارند و خلق آن‌ها را برای شما مقدور می‌کنند. برخلاف پلتفرم‌های مجازی که در تلاش برای افزایش تعامل کاربران با یکدیگر می باشند، مطلب‌رسان‌ها محتواها را به‌ترتیب وقتی نمایش خواهند داد. درنتیجه خلاقیت و شوق ملزوم برای تشکیل محتوا در این چنین بسترهایی افت می‌یابد. 

آیا امکان بهبود شرایط وجود دارد؟ 

برخی افراد بر این نظر می باشند که نقص شبکه‌های اجتماعی را می‌توان با مدیریت بهتر، امکانات هوشمندانه‌تر یا اراعه یک نسخه بهینه‌تر رفع کرد. اگرچه موارد نام‌برده قادر به بهبود شرایط جاری می باشند، اما مشکلات نقل‌شده مشخص می کند که معایب رسانه‌های اجتماعی، حاصل ارتباطات انسانی و تمایلات آن‌ها است. 

در عصر پویای جاری، که شبکه‌های اجتماعی درحال تحول می باشند، برای اپراتورها و کاربران پلتفرم‌ها الزامی است که با چالش‌های تازه سازگار شوند و منفعت گیری از مدل‌های سنتی، افول و ناکامی را برای آن‌‌ها به‌همراه می‌آورد. درنتیجه این شبکه‌ها می‌توانند با تحول سبک و اراعه محتوای خود، جایگاه خود را به‌گفتن محبوب‌ترین پلتفرم‌های اجتماعی در نزد کاربران نگه داری کنند. در غیر این صورت، این مطلب‌رسان‌ها می باشند که گوی رقابت را می‌ربایند و با افزودن ویژگی‌ها و سرگرمی‌های موردعلاقه مخاطبین، طیف مختلفی از مردم را به خود جذب می‌کنند.