اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان چیست؟/ اصرار بر ذکر صلوات_دانشجو

به گزارش خبرنگار
فرهنگی
خبرگزاری موج

، شب قدر بهترین زمان برای طلب آمرزش گناهان از خداوند است و پروردگار در شب بیست و یکم ماه رمضان عنایت خاصی به بندگان خود دارد و می خواهد بواسطه شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان بگونه ای بندگان خود را مورد آمرزش قرار دهد. اعمال شب های قدر با یکدیگر تشابهات و تفاوت هایی دارد. اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان با شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان در برخی از اذکار شبیه است و در برخی از ادعیه متفاوت، در این گزارش تلاش داریم تا شما را با این اعمال زیاد تر آشنا کنیم.

 

زیاد تر بخوانید:

اعمال شب قدر چیست؟/ ذکر معروف شب قدر

فضیلت شب قدر و احیای آن / علت مخفی بودن شب قدر

دانلود زیارت امام حسین علیه السلام+ متن زیارتنامه

دانلود دعای جوشن کبیر+ متن و ترجمه

دعای قرآن به سر گرفتن با صدای حاج سعید حدادیان+ دانلود

فضیلت خواندن سوره روم/ صوت و متن و ترجمه کامل سوره رم

فضیلت خواندن سوره عنکبوت+صوت و متن و ترجمه کامل سوره عنکبوت

چرا معاویه در زیارت عاشورا لعن شده است؟

اینفوگرافیک/اعمال شب و یکم ماه رمضان

اینفوگرافیک/ ۱۲ پیشنهاد رهبر انقلاب درمورد منفعت گیری بهتر از شب قدر

 

اعمال مشترک این شب‌ها چند نوع می باشند:

 

غسل

علامه مجلسى فرموده است که “بهتر است غسل شب‌های قدر را مقارن غروب آفتاب انجام بدهند که نماز مغرب را با غسل بخوانند”.

 

خواندن دو رکعت نماز

در هر رکعت سپس از حمد، هفت مرتبه سوره توحید(قل هو الله احد) را بخواند و سپس از آخر نماز هفتاد مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ»

در روایتى از رسول خدا(ص) آمده است که فردی که این عمل را انجام دهد از جاى خود برنخیزد مگر این که خدای متعال او و پدر و مادرش را بیامرزد و خداوند، فرشتگان را مامور می‌کند که تا سال آینده برای وی حسنات بنویسند.

 

باز کردن قرآن و قرائت دعای مخصوص آن؛

 

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِکِتابِکَ الْمُنْزَلِ

خدایا از تو خواهم به حق کتاب فرستاده شده‌ات

وَ ما فیهِ وَ فیهِ اسْمُکَ الاْکْبَرُ وَاَسْماَّؤُکَ الْحُسْنى

و آن‌ چه در آنست که در آن است نام بزرگت و نام‌هاى نیکویت

وَما یُخافُ وَ یُرْجى اَنْ تَجْعَلَنى مِنْ عُتَقاَّئِکَ مِنَ النّارِ

و آن‌چه بدان‌ها هراس و امید شود که قرارم دهى از زمره آزاد شدگانت از دوزخ

“بعد هر حاجت که دارد بخواهد”

 

بر سر گرفتن قرآن

به فرموده امام صادق (ع) قرآن مجید را باید بر سر گذاشت و او گفت:

اَللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ

خدایا به حق این قرآن

وَ بِحَقِّ مَنْ اَرْسَلْتَهُ بِهِ

و بحق آنکس که او را بدان فرستادى

وَ بِحَقِّ کُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فیهِ

و بحق هر مؤمنى که در این قرآن مدحش کرده‌اى

وَ بِحَقِّکَ عَلَیْهِمْ فَلا اَحَدَ اَعْرَفُ بِحَقِّکَ مِنْکَ

و بحقى که تو بر ایشان دارى چون کسى نیست که حق تو را بهتر از خودت بشناسد

سپس ده مرتبه بگوید؛

«بِکَ یا اَللّهُ»

بحق خودت اى خدا

و ده مرتبه

«بِمُحَمَّدٍ»

بحق محمدصلى الله علیه و آله

و ده مرتبه

«بِعَلی»

بحق على علیه السلام

و ده مرتبه

«بِفاطِمَهَ»

بحق فاطمه سلام الله علیها

و ده مرتبه

«بِالْحَسَنِ»

بحق حسن علیه السلام

و ده مرتبه

«بِالْحُسَیْنِ»

بحق حسین علیه السلام

و ده مرتبه

«بِعَلِىّ بْنِ الْحُسَیْنِ»

بحق على بن الحسین علیه السلام

و ده مرتبه

«بُمَحَمَّدِ بْنِ عَلِی»

بحق محمد بن على علیه السلام

و ده مرتبه

«بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ»

بحق جعفر بن محمد علیه السلام

و ده مرتبه

«بِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ»

بحق موسى بن جعفرعلیه السلام

و ده مرتبه

«بِعَلِىِّ بْنِ مُوسى»

بحق على بن موسى علیه السلام

و ده مرتبه

«بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِی»

بحق محمد بن على علیه السلام

و ده مرتبه

«بِعَلِىِّ بْنِ مُحَمَّدٍ»

بحق على بن محمدعلیه السلام

و ده مرتبه

«بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِی»

بحق حسن بن على علیه السلام

و ده مرتبه

«بِالْحُجَّهِ»

به حق حضرت حجت علیه السلام

“بعد هر حاجتی که دارد از خداوند طلب کند و در همه این اذکار نهایت وجود قلب و دقت به درگاه خدا را نگه داری کند” .

بهتر است اگر می‌خواهند توسل یا ذکر مصیبتی کنند قبل یا سپس از دعا باشد و دعا را قطع نکنند.

 

به فرموده علامه مجلسی زیارت امام حسین (ع)؛ در هر یک از سه شب قدر مستحب موکد است و در روایتی آمده است که جهت آمرزش گناهان می‌شود و اگر از نزدیک دسترسی به زیارت نداشته باشد از دور زیارت کند.

 

احیاء داشتن شب‌های قدر

یعنی این که این شب را تا صبح بیدار باشد و با عبادت، دعا، ‌تلاوت قرآن، وجود در جلسات سخنرانی دینی، ‌سوال و جواب‌های مذهبی و یا مطالعه کتابهای تفسیر،‌ عقاید و مواعظ آن را سپری کند.

در روایتی از امام باقر (ع) آمده است”هر کس شب قدر را احیاء دارد، گناهان او آمرزیده می‌شود، هر چند که زیاد باشد” و بهتر است روز قبل مقداری استراحت کند و غذا و نوشیدنی کمتری بخورد تا خواب بر او تسلط نکند و افرادی که توانایی احیاء ندارند بهتر است اول شب را استراحت کنند و سحرگاهان بیدار باشند و عبادت نمایند.

 

اقامه صد رکعت نماز

صد رکعت نماز بخواند (هر دو رکعت به یک سلام) که فضیلت زیاد دارد و افضل آنست اگر توانایی داشته باشد در هر رکعت سپس از حمد ده مرتبه سوره توحید (قل هو الله احد) بخواند.

 

خواندن دعای حضرت زین العابدین (ع) در شب‌های قدر

بخوانید:

اَللّهُمَّ اِنّى اَمْسَیْتُ لَکَ عَبْداً داخِراً لا اَمْلِکُ لِنَفْسى نَفْعاً وَلا ضَرّاً

خدایا من شام کردم در حالى که بنده خوارى هستم که مالک سود و زیانى براى خویشتن نیستم

وَلا اَصْرِفُ عَنْها سُوَّءاً اَشْهَدُ بِذلِکَ عَلى نَفْسى

و نتوانم از خویشتن پیش آمد ناگوارى را بازگردانم و این مطلبى است که من آن را بر خویش گواهى دهم

وَاَعْتَرِفُ لَکَ بِضَعْفِ قُوَّتى وَقِلَّهِ حیلَتى فَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

و به ناتوانى خود و بیچارگیم در برابرت اعتراف دارم، بعد درود فرست بر محمد و آل محمد(ص)

وَاَنْجِزْ لى ما وَعَدْتَنى وَجَمیعَ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَهِ فى هذِهِ اللَّیْلَهِ

و وفا کن برایم بدانچه بر من و همه مؤمنین و مؤمنات وعده فرمودى از آمرزش در این شب

وَاَتْمِمْ عَلَىَّ ما اتَیْتَنى فَاِنّى عَبْدُکَ الْمِسْکینُ الْمُسْتَکینُ الضَّعیفُ الْفَقیرُ الْمَهینُ

و همه کن بر من آنچه را به من دادى چون که من بنده بینواى مستمند ناتوان تهیدست خوار توام

اَللّهُمَّ لا تَجْعَلْنى ناسِیاً لِذِکْرِکَ فیما اَوْلَیْتَنى

خدایا قرار مده مرا فراموشکار از یاد خویش در آنچه به من انعام فرمودى

وَلا غافِلاً لاِِحْسانِکَ فیما اَعْطَیْتَنى وَلا ایِساً مِنْ اِجابَتِکَ وَاِنْ اَبْطَاَتْ عَنّى

و نه غافل از احسانت در آنچه به من عطا کردى و قرارم مده نومید از اجابت خویش و اگرچه دیرزمانى طول کشد

فى سَرّاَّءَ اَوْ ضَرّاَّءَ اَوْ شِدَّهٍ اَوْ رَخاَّءٍ اَوْ عافِیَهٍ اَوْ بَلاء اَوْ بُؤْسٍ اَوْ نَعْماءَ

چه در خوشى و چه در سختى در دشوارى یا در آسایش در تندرستى یا گرفتارى در تنگدستى یا در نعمت

اِنَّکَ سَمیعُ الدُّعاَّءِ

براستى تو شنواى دعایى

 

طلب آمرزش گناهان و دعا برای امور دنیوی و اخروی

مرحوم علامه مجلسی (ره) فرموده اند “بهترین اعمال در این شب‌ها طلب آمرزش گناهان و دعا برای امور دنیوی و اخروی است هم برای خود و هم برای پدر و مادر خویشان و دیگر مومنان؛ چه زنده باشند و چه از دنیا رفته باشند و این چنین ذکرهای گوناگون و صلوات بر حضرت محمد (ص) و خاندانشان تا آنجا که مقدور است، انجام بدهند و در برخی از روایات نیز اصرار شده است که «دعای جوشن کبیر» را در این سه شب بخوانند.

در روایتی آمده است که شخصی خدمت رسول خدا (ص) رسیده و عرض کرد: اگر شب قدر را فهمیدن کردم، ‌چه چیزی را از خداوند طلب کنم؟ که ایشان فرمودند: “عافیت و سلامتی را از خداوند بخواه”.

 

شب بیست و یکم ماه رمضان:

این شب فضیلتش از شب نوزدهم ماه رمضان زیاد تر است بعد اعمال مشترک شب‌های قدر را با دقت بیشتری انجام دهد. در روایات درمورد غسل و احیا و تلاش در عبادت در شب بیست و یکم ماه رمضان و شب بیست و سوم ماه رمضان اصرار شده و آمده است که شب قدر در بین یکی از این دو شب است و در چند روایت هنگامی که از معصوم(ع) خواستند تا معین کنند که شب قدر، ‌در بین کدام یک از این دو شب است، معین نکردند، بلکه فرمودند: «ما ایسر لیلتین فیما تطلب» (احیای هر دو شب، برای آنچه می‌خواهی مشکل نیست).

و دلنشین این که “مرحوم صدوق” در “امالی” می‌گوید: “من دین الامامیه…. من احیی هاتین اللیلتین بمذاکره العلم فهو افضل”؛ از دستورات مذهب امامیه است که … اگر فردی این دو شب را به او گفت‌وگوی علمی بپردازد، از هر عبادتی برتر است.”

 

اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان:

اعمال این شب بر دو قسم است، قسم اول دعاهایی که مربوط به دهه آخر ماه رمضان است و قسم دیگر اعمال مخصوص شب بیست و یکم، که به این شرح است:

۱- دعایی است که در “مصباح المتهجد” و “کافی” نقل شده است که در شب بیست و یکم ماه رمضان خوانده می‌شود که به شرح زیر است:

یا مُولِجَ اللَّیْلِ فِى النَّهارِ وَ مُولِجَ النَّهارِ فِى اللَّیْلِ

اى فرو برنده شب در روز و اى فرو برنده روز در شب

وَ مُخْرِجَ الْحَىِّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ مُخْرِجَ الْمَیِّتِ مِنْ الْحَىِّ

و اى بیرون آورنده زنده از مرده و بیرون آورنده مرده از زنده

یا رازِقَ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ

اى روزى دهنده هرکه را خواهى بى حساب

یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ

اى خدا، اى بخشاینده، اى خدا، اى مهربان

یا اَللّهُ اَللّهُ یا اَللّهُ

اى خدا، اى خدا، اى خدا

لَکَ الاْسْماءُ الْحُسْنى وَالاْمْثالُ الْعُلْیا وَالْکِبْرِیاءُ وَالا لآءُ

از آن تو است نام‌هاى نیکو و مثالهاى والا و بزرگى و نعمت‌ها

اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

از تو خواهم درود فرستى بر محمد و آل محمد(ص)

وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ اللَّیْلَهِ فِى السُّعَداءِ

و نام مرا در این شب در زمره سعادتمندان قرار دهى

وَ رُوحى مَعَ الشُّهَداءِ

و روحم را با شهدا مقرون سازى

وَاِحْسانى فى عِلِّیّینَ وَاِساَّئَتى مَغْفُورَهً

و احسان و نیکوکاریم را در بلندترین درجه بهشت و گناهانم را آمرزیده کنى

وَاَنْ تَهَبَ لى یَقینَاً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى

و به من یقینى عطا کنى که همیشه با دلم همراه باشد

وَاِیماناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنّى

و ایمانى به من بدهى که شک و تردید را از من دور سازد

وَتُرْضِیَنى بِما قَسَمْتَ لى

و بدانچه روزیم کرده‌اى خشنودم سازى

وَآتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَهً وَفِى الاْخِرَهِ حَسَنَهً

و بدهى به من در دنیا نعمت نیک و درآخرت نعمت نیکو

وَقِنا عَذابَ النّارِ الْحَریقِ

و نگهدارى ما را از عذاب آتش سوزان

وَارْزُقْنى فیها ذِکْرَکَ

و روزیم کنى در این شب از ذکر خود

وَشُکْرَکَ وَالرَّغْبَهَ اِلَیْکَ وَالاِْنابَهَ

و سپاسگزاریت و اشتیاق و برگشت بسویت

وَالتَّوْفیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ الِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمُ السَّلامُ

و توفیق براى انجام آنچه را موفق داشتى بدان محمد و آل محمد را که بر او و بر ایشان سلام باد

۲- مرحوم “شیخ کفعمی” از “سید بن باقی” نقل کرده است که در شب بیست و یکم ماه رمضان می‌خوانی:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد

وَاقْسِمْ لى حِلْماً یَسُدُّ عَنّى بابَ الْجَهْلِ

و چنان بردبارى منفعت ام کن که ببندد بر من در نادانى را

وَهُدىً تَمُنُّ بِهِ عَلَىَّ مِنْ کُلِّ ضَلالَهٍ

و هدایتى به من ده که بر من منت نهد از رهانیدن از هر گمراهى

وَغِنىً تَسُدُّ بِهِ عَنّى بابَ کُلِّ فَقْرٍ

و بى نیازى به من بده که درهاى انواع فقر را به تمامى بر من ببندد

وَقُوَّهً تَرُدُّ بِها عَنّى کُلَّ ضَعْفٍ

و نیرویى به من ده که هرگونه سستى را از من بازگرداند

وَعِزّاً تُکْرِمُنى بِهِ عَنْ کُلِّ ذُلٍّ

و عزتى که از هر خوارى مرا گرامى دارى

وَرِفْعَهً تَرْفَعُنى بِها عَنْ کُلِّ ضَعَهٍ

و رفعت مقامى که بدان وسیله مرا از هر پستى بلند کنى

وَاَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنّى کُلَّ خَوْفٍ

و امنیتى که بوسیله آن هر ترسى را از من دور کنى

وَعافِیَهً تَسْتُرُنى بِها عَنْ کُلِّ بلاءٍ

و تندرستى که بدان وسیله مرا از هر بلایى بپوشانى

وَعِلْماً تَفْتَحُ لى بِهِ کُلَّ یَقینٍ

و دانشى که به آن هر یقینى را بر من مفتوح گردانى

وَیَقیناً تُذْهِبُ بِهِ عَنّى کُلَّ شَکٍّ

و یقینى که بدان وسیله هر شک و تردیدى را از من دور سازى

وَدُعاءً تَبْسُطُ لى بِهِ الاِْجابَهَ فى هذِهِ اللَّیْلَهِ

و دعائى که اجابتش را بر من بگسترانى همین امشب

هذِهِ السّاعَهِ السّاعَهِ السّاعَهِ السّاعَهِ یا کَریمُ

و در همین ساعت، همین ساعت، همین ساعت، همین ساعت اى بزرگوار

وَخَوْفاً تَنْشُرُ لى بِهِ کُلَّ رَحْمَهٍ

و ترسى به من بده که هر رحمتى را بدان وسیله بر من بگسترانى

وَعِصْمَهً تَحُولُ بِها بَیْنى وَبَیْنَ الذُّنُوبِ حَتّى اُفْلِحَ بِها

و مرا چنان خودنگهدار کن که همان حالت بین من و گناهان حائل شود

عِنْدَ الْمَعْصُومینَ عِنْدَکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

و بدان وسیله در پیشگاه معصومین (و خود نگهداران) درگاهت رستگار باشم اى مهربانترین مهربانان

۳- به فرموده “شیخ سودمند”، در شب بیست و یکم ماه رمضان، صلوات زیاد فرستد و بر ظالمان بر آل محمد(ص) و این چنین بر قاتل امیرمومنان(ع) زیاد لعن و نفرین فرستد و هم برای خویش و پدر و مادرش و دیگر مومنان و مومنات دعا کند.

دعا برای وجود مبارک امام زمان(عج) و فرج آن حضرت، یکی دیگر از اعمال شب بیست و یکم ماه رمضان است. در روایتی که “سید بن طاووس” از حماد بن عثمان نقل کرده می‌خوانیم:

در شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شدم. امام از من سوال کرد که آیا غسل کرده‌ای؟ گفتم: آری امام(ع) حصیری طلبید و مرا نیز به کنارش فراخواند. آن حضرت (ع) مشغول نماز شد و من نیز نزدیک آن حضرت، نماز می‌خواندم. هنگامی که از نمازها فارغ شدیم، آن حضرت دعا کرد و من آمین گفتم و این کار ادامه داشت تا صبح طلوع کرد. امام(ع) اذان و اقامه انها گفتند و برخی از خدمتکاران را فرا خواند و نماز صبح را به امامت آن حضرت(ع) بجا آوردیم.

امام صادق(ع) سپس از نماز، به تسبیح و تقدیس پروردگار پرداخت و بر پیامبر(ص) درود فرستاد و برای مومنان دعا کرد، آنگاه به سجده رفت و ساعتی در سجده می بود و در آن زمان جز صدای نفس حضرت چیزی را نمی‌شنیدم، سپس دعایی خواند از جمله در دعایش عرض کرد:

وَ أسْألُکَ بِجَمیعِ ما سَأَلْتُکَ وَ ما لَمْ أَسْأَلْکَ،

از تو تقاضا مى کنم به جمیع آنچه که تو را با آن خواندم و آنچه را نخواندم،

مِنْ عَظیمِ جَلالِکَ ما لَوْ عَلِمْتُهُ لَسَأَلْتُکَ بِهِ،

ازعظیم جلال تو که اگر مى‌دانستم، تو را با آن خواندم

أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ أَهْلِ بَیتِهِ،

از تو مى‌خواهم بر محمد و اهل بیتش درود بفرستى

وَ أَنْ تَأْذَنَ لِفَرَجِ مَنْ بِفَرَجِهِ فَرَجُ أَوْلِیائِکَ وَ أَصْفِیائِکَ مِنْ خَلْقِکَ،

و اجازه فرج و ظهور کسى را بدهى که با ظهور او گشایشى در کار اولیاى تو و برگزیدگان از خلقت ظاهر مى‌شود

وَ بِهِ تُبیدُ الظّالِمینَ وَتُهْلِکُهُمْ،

و به وسیله او ظالمان را نابود و هلاک مى‌سازى.

عَجِّلْ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ.

اى پروردگار عالمیان، در ظهورش تعجیل فرما

بعد از آن امام(ع) سر از سجده برداشت، عرض کردم: جانم به فدایت! شما برای فرج فردی دعا کردید که با فرج او گشایشی در کار دوستان و اولیای الهی حاصل خواهد شد، مگر آن کس شما نیستید؟ امام(ع) فرمود: نه! او قائم آل محمد است.

آنگاه امام صادق(ع) نشانه‌های ظهورش را فرمود و در ادامه فرمود: ” شب و روز،‌ چشم به راه ظهور مولایت باش، چون خداوند هر روز در شان و کاری است و انجام کاری او را از کار دیگر باز نمی‌دارد” (و توقع امر صاحبک لیلک و نهارک، فان الله کل یوم هو فی شان، لا یشغله شان عن شان)

مسئله:

از شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان، دهه آخر ماه رمضان اغاز می‌شود که زیاد پرارزش و مغتنم است، در هر شب از شب‌های این دهه، غسل مستحب است و روایت شده است که رسول خدا(ص) در هر شب از شب‌های دهه آخر ماه رمضان غسل کرد.

این چنین اعتکاف در مساجد جامع در این دهه مستحب است و فضیلت زیاد دارد و در روایتی از رسول خدا(ص) اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان برابر دو حج و دو عمره شمرده شده است.

رسول خدا(ص) در دهه آخر ماه رمضان در مسجد معتکف می‌شد. بسترش را جمع می‌کرد و آماده و مهیا و با نشاط به شب‌زنده‌داری و عبادات می‌پرداخت (تعداد بسیاری از مسلمانان نیز در این کار به آن حضرت اقتدا می‌کردند) برخلاف آنچه برخی از ناآگاهان می‌پندارند که با گذشت شب‌های قدر برنامه ماه مبارک رمضان همه شده است.